Ile lat trwał wiek sędziów? (2)

Co nam obecnie pozostaje? Spróbować policzyć epokę Sędziów na tak zwaną „piechotę”, to jest znaleźć i zsumować odpowiednie okresy, o których wspomina Księga Sędziów. Trzeba wszystko sprawdzić. Tak się bowiem szczęśliwie składa, że dzieło to samo w sobie zawiera prawie wszystkie informacje, jakie są potrzebne, aby ustalić interesującą nas liczbę lat.

Jak współcześnie interpretuje się dane liczbowe, zawarte w Księdze Sędziów?

METODA KRYTYCZNO-HISTORYCZNA. Nie uwzględnia ona danych biblijnych Księgi Sędziów jako obiektywnych informacji, lecz traktuje je jako elementy świata przedstawionego w dziele literackim. Badając okresy historyczne opiera się raczej na archeologii, historii i językoznawstwie, a samą Biblię porównuje z innymi zachowanymi dziełami starożytnego Wschodu. Jest to stanowisko ateistyczne  lub sceptyczne. Naukowy krytycyzm mówi: Być może istniał w starożytności okres, w którym Hebrajczykom przewodzili tak zwani sędziowie, ponieważ i w innych krajach Bliskiego Wschodu (np. Fenicji) byli szofetim. Nie wiadomo jednak w ogóle, czy istniały wspomniane przez księgę postacie, a tym bardziej wątpliwe jest datowanie tej księgi. Według stanowiska historyczno-krytycznego okres sędziów trwał około 150 lat (A. Tschirschnitz).

Nie będziemy się tą metodą szczegółowiej zajmować ze względu na to, że wierzymy świadectwom Pisma Świętego i Naszego Pana, który powiedział, że „Pismo nie może być naruszone” (Jn 10:35).

SYMBOLIZM – to podejście odczytuje liczby biblijne nie dosłownie, ale  jako właśnie symbole, za którymi ukryta jest ważna myśl. Na przykład wspomniany zapis o 480 latach z 1 Krl 6:1 traktuje się jako liczbę symboliczną, a nie rzeczywistą. Interpretacja symboliczna mówi: Dziejopis, podając czas 480 lat chciał przekazać doniosłość opisywanego faktu, który znaduje się dokładnie pomiędzy wyjściem synów izraelskich z Egiptu a niewolą babilońską. Data owa ma znaczenie symboliczne – 12x40, gdzie 12 to zupełność, całość, a 40 to okres życia jednego pokolenia”^[1]. Uczeni, którzy lansowali tą teorię twierdzili, że Kronikarz (w 1 Krl 6:1) zamierzał wskazać na datę budowy Świątyni jako na oś historii starożytnego państwa izraelskiego, zenit jego świetności. Rozpoczęcie tego największego dzieła Izraelitów ma znajdować się w środku dziejów pierwszego Państwa; 480 lat później zaś nastąpił upadek Judy i niewola babilońska. Symbolizm usiłuje pogodzić wiarę ze świecką nauką i przedstawić relację biblijną jako pożyteczny mit. Również tej teorii z w/w powodów nie rozwiniemy poniżej^[2].

Pozostały jeszcze co najmniej dwie metody, zwane literalistycznymi (tzn, uznającymi Biblię nie za „mythos” (mit), lecz „logos” (naukę) - miarodajne źródło rzetelnych informacji):

LINEARYZM – jest to najbardziej „domyślne” chrześcijańskie stanowisko w sprawie długości Okresu Sędziów. Charakteryzuje się liniowym odczytaniem i zsumowaniem okresów niewoli i sędziowania, wzmiankowanych w Księdze Sędziów i 1 Księdze Samuela. W naszym temacie będziemy mówili o linearyzmie „450 lat” i o linearyzmie „wolnym” - nie usiłującym dopasować liczby lat do tak pojmowanego wersetu z Dziejów.

SYNCHRONIZM – to obok linearyzmu druga chrześcijańska próba interpretacji wersetów biblijnych, podających liczby lat. Polega ona w interesującym nas przypadku na zinterpretowaniu okresu Sędziów jako odbywających się równolegle dziejów różnych bohaterów. Tu również ze względu na „modyfikator” 450 lat, mamy synchronizm 450-letni i inne. Zaczniemy jak należy – od ogólnego omówienia dotychczasowego stanu badań a końcu artykułu podam moją próbę zinterpretowania czasów Sędziów.

LINEARYZM. Według linearnej interpretacji okres Sędziów trwał 450 lat lub więcej.  Tak uważał np. C. T. Russell. No właśnie, ale czy nie on wspomniał, że lata te zachodzą na siebie? Zostawmy to na razie. Poniżej zamieszczam wykaz lat według Spisu Tematów Biblijnych – interesują nas czerwone cyfry, czyli tzw. liczenie okresu Sędziów „na piechotę”:

Razem lat 450
(Ap. Paweł mówi, że Sędziowie sądzili 450 lat). - Dz. Ap. 13:20.

Czytając ten wykres i uwagi pod nim otrzymujemy dwie informacje:

1. Czasy Sędziów będą miały długość 450 lat, jeśli zsumujemy podane w księdze dane chronologiczne (patrz wersety);
2. Potwierdza to św. Paweł w 13 rozdziale Dziejów Apostolskich. Sprawdźmy.

Zastrzeżenia:

• Linijka 1 nazywa się 'Jozue' i widnieje tam 8 lat. Autorowi chodzi zapewne o pozostałe życie Jozuego po podziale Ziemi do jego śmierci w wieku 110 lat. Jednak wersety podane obok nie potwierdzają, że okres ten wynosił 8 lat. Biblia nic nie mówi na temat długości „emerytury” Jozuego po podziale Ziemi (tylko, że był to „niemały czas” Joz 23:1). Ponadto po zaśnięciu Jozuego był jeszcze nieokreślonej długości interwał, w którym Izrael służył Panu z powodu starszych, którzy pamiętali Jozuego i cuda Boże („długo żyli” Sdz 2:7; Joz 24:31). Następnie Izrael opuścił Boga, za co wydał ich on we władzę Kuszan-Riszataima na okres 8 lat. I właśnie o tym ośmioletnim okresie wspomina na początku Księga Sędziów (3:8). Jest tu więc nieścisłość. Lata pomiędzy Podziałem Ziemi a powołaniem Otniela wynoszą moim zdaniem około 26 lat, co postaram się dowieść później.
• Linijki 17 i 18 nie nastąpiły po sobie, lecz trwały jednocześnie, tzn. Samson sądził Izraela w czasie, kiedy panowali nad nim Filistyńczycy. Mówi o tym Sdz 15:20.
• Linijka 19: Jeśli nawet Heli był sędzią w takim samym sensie jak bohaterzy wspomniani w Księdze Sędziów, to nie ma dowodu na to, że nastąpił on bezpośrednio po Samsonie. Nie wiadomo, kiedy zaczął sądzić, ani nawet czy Filistyni przestali już wtedy panować nad Izraelem.
• Bezpośrednio po okresie sędziowania Helego w STB wspomniany jest król Saul. Nie jest to prawda. Po śmierci Helego minął okres 7 miesięcy do odzyskania Skrzyni Przymierza, a potem 20 lat, nim prorok Samuel wezwał Izraela do pokuty. Następnie sądził on Izraela do starości, i dopiero wtedy powołał Saula na króla.

Wspomniane trudności dostrzega linearyzm wolny, tj. taki, któremu nie przyświeca dążenie do „zamknięcia” wydarzeń z epoki Sędziów w 450 latach ani dostosowanie okresów do jakiejkolwiek sumy lat. Linearyzm wolny odnotowuje, że po Podziale Ziemi był jeszcze okres dożywania Jozuego, a po nim – pokolenia starszych, i że te lata poprzedzały niewolę mezopotamską. Zauważa też, że po śmierci Helego było 20 lat i 7 miesięcy do wystąpienia Samuela i jeszcze nieokreślona ilość lat do jego starości i wołania o króla. Wniosek: jeśli zsumujemy wszystkie te okresy, to otrzymamy „grubo” ponad 450 lat – może nawet 500.

Podsumowanie metody linearnej: Interpretacja linearna dostarcza nieskomplikowanych odpowiedzi na pytanie o długość okresu Sędziów, dzieje się to jednak kosztem 1 Krl 6:1, który to zapis bez przekonującego uzasadnienia – jak to wykazaliśmy - uważa się za błędny. Ponadto wnikliwsza „liniowa” analiza okresów, składających się na Wiek Sędziów, pokazuje, że na pewno nie byłoby to 450 lat a wiele więcej (500+).

Jest jeszcze dodatkowy argument z Księgi Rut, który „miażdży” koncepcję 450 lat Sędziów (z książki brata D. Rice'a):