Basia – córka Boga

Ale nie o imieniu chciałem pisać, tylko o osobie je noszącej, której muzyka zainspirowała mnie do tych rozważań. Basya Schechter wraz ze swym zespołem Pharaoh’s Daughter (czyli „córka faraona”, a jakże) była gościem specjalnym tegorocznego Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie. Nie pierwszy raz zresztą. Ja dowiedziałem się o tym dzięki zainteresowaniom mojej młodzieży, która zwróciła uwagę na piosenkę „Hagar” i zachęciła mnie do zakupu całej płyty, zatytułowanej „Haran”.

Basya Schechter wychowała się w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej w Nowym Jorku (zob. wywiad), ale jej zainteresowania muzyczne znacznie wykraczają poza tradycyjny klimat piosenek, które śpiewa się w Szabat czy podczas paschalnego sederu. Bliskowschodnie podróże sprawiły, że w śpiewanych i granych przez nią utworach pobrzmiewają arabskie, tureckie, a nawet indyjskie nuty. Dlatego jej muzyka kojarzona jest z tradycją sefardyjską^*. Śpiewa zresztą także w ladino – języku, którym mówili hiszpańscy Żydzi („Haran”, utw. 5. i 6.). Z tą całą złożonością jej inspiracji ma zapewne związek nazwa płyty z 2007 roku. Harran – dzisiaj miejscowość w Turcji przy granicy z Syrią – położony był w połowie drogi między Ur Chaldejskim a Kanaanem. Wykonywana przez Basyę „Pieśń Hagar”, której hebrajskie słowa pochodzą z 1 Mojż. 16:6‑11, zaczyna się arabskimi melizmatami. Nic dziwnego, Hagar była przecież Egipcjanką. Jakże pięknie brzmią potem w jej ustach słowa: I rzekł jej Anioł Pański: Otoś ty poczęła i porodzisz syna, a nazwiesz imię jego Ismael, bo usłyszał Pan utrapienie twoje.

Basya znaczy właściwie „córka Boga”, ale artystka nazwała swój zespół Pharaoh’s Daughter, jako że biblijna Bitia była córką faraona. Nazwa ta nawiązuje też z pewnością do granic, po których chętnie porusza się muzyka tworzona przez Basyę Schechter. Choć chętnie sięga ona po średniowieczne teksty żydowskie, często mistyczne, takich autorów jak Yisrael Ben Moshe z Najary, Abraham z Toledo, Yehudah Halevi, Baruch ben Shmuel, Isaac Luria, to w jej muzyce nabierają one uniwersalnego wymiaru śródziemnomorskiej kultury, z której wywodzi się cała nasza cywilizacja.

Chętnie powtarzam za Basyą słowa Isaaca Lurii: Przygotuj się na ucztę doskonałej wiary, radości świętego Króla („Haran”, utw. 10. Askinu). Słuchanie tej muzyki to nie tylko uczta dla wiary, ale także radość obcowania ze świętym Królem i Stworzycielem świata. Bardzo polecam tę płytę, a także inne nagrania tego zespołu, jak nieco bardziej folkowe „Out of the Reeds” (Z trzcin) czy też najnowsze, do słów Abrahama J. Heschela, „Songs of Wonder” (Pieśni podziwu), w których znów pobrzmiewają nieco bardziej nam znajome, aszkenazyjskie nuty – „The magic of her beauty has stolen my heart away” („Haran”, utw. 7. Yona, Yehudah Halevi, Pieśń weselna).