Nerki

Bywa tak, że codziennie przechodzę obok ciekawych, zabytkowych drzwi, ale dopiero oświetlenie czy przebłysk uwagi sprawia, że zauważam: o, jakie ładne! Nawet widok z okna czasami dziwi, gdy gałęzie drzewa, które prześwietli zachodzące słońce, tworzą ładny obrazek. Chociaż to tylko stara, niezbyt dorodna lipa.

Podobnie jest z tekstem Biblii. Wiele lat czytam o sercu, nerkach i dopiero przychodzi TA chwila, kiedy zadaję pytanie: ale właściwie o co chodzi? Rozumiem przenośne znaczenie serca, ale nerki?

Pojawia się w różnych zapisach biblijnych ta podwójna część naszego organizmu. Choć niektórzy rodzą się z jedną. Jest to też organ, który można przeszczepić. Z powodu problemów z nerkami bliscy mi ludzie lądowali na dializach. Nawet pobieżna analiza funkcji wywołuje zdumienie, jak ważne to narządy. Najczęściej, jak powiedział poeta, dowiedzieć się o tym można dopiero wtedy, gdy zaczynają się problemy*. Na co dzień nerki regulują, oczyszczają, wydalają i póki działają prawidłowo, nie myślimy o nich. Ból nerek podczas „rodzenia” kamienia jest ponoć gorszy niż bóle porodowe, ale kto to mierzył?

Pytań zresztą mam więcej niż odpowiedzi, bo nerki, obok serca, przywoływane są chociażby przez Dawida w Psalmach, kiedy mówi: „bo nawet w nocy pouczają mnie moje nerki” (Psalm 16:7). Jaką ludzie wiele lat przed naszą erą mieli świadomość funkcjonowania organizmu? Coś psalmista jednak wiedział, skoro kilka razy do tego narządu się odwołuje. „Boże sprawiedliwy, Ty, co przenikasz serca i nerki” – czytamy w wezwaniu z „Modlitwy oczernionego” w Księdze Psalmów (Psalm 7:9). „Ja jestem tym, który bada nerki i serca” – mówi natomiast w Apokalipsie Syn Boży (Objawienie św. Jana 2:23).

Ciekawe zapisy pojawiają się w Księdze Hioba. Cierpiący woła: „Wydał mnie Bóg przewrotnemu, oddał mnie w ręce niegodziwych. Otoczyli mnie jego strzelcy, przeszywa moje nerki, a nie oszczędził; wylał na ziemię moją żółć” (Hiob 16:11,13). I dalej odpowiada swoim rozmówcom: „Ujrzę ja go sam, i ujrzą go moje oczy, a nie kto inny, choć moje nerki zniszczały w moim wnętrzu” (Hiob 19:27).

Znalazłam, że z nerkami kojarzone są najlepsze intencje, uczucia, może dlatego, że odfiltrowane zło powoduje oczyszczenie umysłu ze szkodliwych myśli. To nadnercza są producentem sterydów. Adrenalina, kortyzol podnoszą nam ciśnienie, dają siłę do działania.

 Nerki jako filtry kojarzą się z wodą. Należy jej pić dużo, tej najlepszej, bogatej w minerały. Nerki mają pracować i pojawia się proste skojarzenie z wodą jako „słowem prawdy”. Dobra woda, dobre słowa zapewniają też prawidłowe funkcjonowanie filtrów, by nie zostawał osad i w organizmie i w myślach.

Nerki przywołuje też prorok, pełen udręki: „Panie Zastępów, który sądzisz sprawiedliwie i badasz nerki i serca, niech zobaczę twoją pomstę nad nimi” – woła Jeremiasz, oskarżany przez swych wrogów o wszelkie zło, na czele ze zdradą swego narodu, w czasie najazdu potężnego Babilonu (Jer. 11:20). „Ja Pan badam serca i doświadczam nerki, aby oddać każdemu według jego dróg” (Jer. 17:10). „Przebił moje nerki strzałami swego kołczanu, stałem się pośmiewiskiem dla całego mojego ludu” (Lamentacje 3:13,14). Czym był dla proroka ten narząd? Nerki w jego kulturowym kręgu, obecnym także w całej kulturze Bliskiego Wschodu, były siedliskiem uczuć i motywów działania. Aby zrozumieć sens tych odniesień, wspomnieć trzeba, że w wierzeniach starożytnych Hebrajczyków każdy z ludzkich czy zwierzęcych organów odgrywał swoją rolę nie tylko zgodną z dzisiejszą wiedzą medyczną, ale też w budowaniu osobowości każdego człowieka – wyznawanych przez niego wartości, jego charakteru i usposobienia. Nerki uchodziły w tym systemie przekonań za siedzibę ludzkiej świadomości, warunkującą sposób myślenia człowieka. Dzięki nim człowiek posiadał również zdolność odczuwania smutku czy bólu.
Jeszcze w 2 Mojż. 29:13 przed poświęceniem Aarona i jego synów na kapłanów przy ofierze z cielca pojawia się nakaz: „Weźmiesz też cały tłuszcz okrywający wnętrzności, płat wątroby, obie nerki z tłuszczem na nich i spalisz to na ołtarzu”. Talmud wspomina nawet, że jedna z nerek odpowiedzialna jest za udzielanie rad dobrych, a druga złych.

Należy zatem dbać o nerki, by właściwie funkcjonowały, i dbać o myśli, by zwłaszcza dzisiaj, w natłoku różnych informacji, móc wybierać tylko te ważne i niezostawiające niepotrzebnego osadu.

* zob. fraszka Jana Kochanowskiego „Na zdrowie”