Jak ptak w klatce (1)

Szukaliśmy więc przedmiotów, które przeniosłyby nas w czasy biblijne i pomogły sobie wyobrazić tamtejszą rzeczywistość. Trudno byłoby ująć wszystkie w jednym sprawozdaniu, więc zaczniemy od graniastosłupa Sennacheryba (czy też Sancheryba/Sancheriba, zależnie od przekładu Biblii).

fot. Kasia Śmiałkowska - Graniastosłup Sennacheryba w Instytucie Orientalnym.

Graniastosłup ma około 40 centymetrów wysokości. Na sześciu panelach znajdują się dzieje podbojów Sennacheryba, asyryjskiego władcy panującego w ósmym wieku przed Chrystusem. Spisano je pismem klinowym w języku akadyjskim – aż trudno uwierzyć, że takie drobne znaczki da się odczytać! (Tutaj zaś można posłuchać próbki akadyjskiego, zwanego też chaldejskim – jest to przypuszczalna wymowa odtworzona na podstawie innych języków z grupy semickiej, bo nie ma już ludzi, którzy by się nim posługiwali).

fot. Tomek Śmiałkowski - Fragment Graniastosłupa Sennacheryba.

W tej kronice pojawia się też odniesienie do Jeruzalem i do biblijnego króla Hiskiasza (Ezechiasza):

Wzmianki o Jerozolimie i Hiskiaszu na Graniastosłupie Sennacheryba. (Źródło: Wikipedia)

Opis konfrontacji Hiskiasza z Sennacherybem znajdujemy w aż trzech fragmentach Starego Testamentu: 2 Księga Królewska 18-19, 2 Księga Kronik 32 i Proroctwo Izajasza 37-38. W wielkimskrócie można powiedzieć, że Hiskiasz odmówił składania daniny asyryjskiemu władcy, który w rezultacie podjął wyprawę przeciwko Judzie i podbił – jak zapisano w kronice na graniastosłupie – liczne wioski oraz czterdzieści sześć „miast otoczonych murami”, między innymi Lachisz położone kilkadziesiąt kilometrów od Jeruzalemu; dziś wystarczy godzina, by przebyć tę drogę samochodem.

Imperium asyryjskie w czasach Izajasza (745-701 r.p.n.e.), za panowania Tiglat-Pilasara, Sargona i Sennacheryba (źródło: Jesus Walk); oryginał: Michael Roaf, Cultural Atlas of Mesopotamia and the Ancient Near East (FactsOnFile / Equinox, 1990), str. 179.

Dzisiejsza trasa z Lachisz do Jerozolimy (źródło: Google Maps)

W obliczu zagrożenia Hiskiasz próbował najpierw udobruchać najeźdźcę daniną, ale Asyryjczyk przyjął srebro i złoto, a następnie ruszył na Jeruzalem. Wysłał z groźbami swojego dowódcę Rabszake, a potem posłów z listem urągającym mocy Bożej.

Oto co Hiskiasz czyni z listem (2 Król. 19:14-19):

Gdy Hiskiasz przyjął z rąk posłów list i przeczytał go, poszedł do świątyni Pana i rozwinął go przed Panem, a potem modlił się Hiskiasz do Pana tymi słowy:

Panie, Boże Izraela, który siedzisz na cherubach! Ty jedynie jesteś Bogiem wszystkich królestw ziemi, Ty stworzyłeś niebo i ziemię.Skłoń, Panie, ucho swoje i słuchaj! Otwórz, Panie, oczy swoje i patrz!

Przysłuchaj się słowom Sancheryba, które on przysłał, aby urągać Bogu żywemu. Prawdą jest, Panie, że królowie asyryjscy wygubili ludy i ich ziemię, i  powrzucali ich bogów w ogień, lecz nie byli to bogowie, ale dzieło rąk ludzkich z drzewa i z kamienia, więc mogli je zniszczyć. 

Teraz więc, Panie, Boże mój, wybaw nas, proszę, z jego ręki, a poznają wszystkie królestwa ziemi, że jedynie Ty, Panie, jesteś Bogiem.

Piękna scena – król idzie do świątyni i niejako daje Panu Bogu list do przeczytania, choć właściwie taki gest nie był potrzebny, bo Pan znakomicie wiedział, co zawierał zwój. A jednak wspaniały jest tak osobisty kontakt z Wszechmocnym, że przedstawia Mu się problem jak najlepszemu przyjacielowi stojącemu tak blisko, że może przeczytać list; jak opiekunowi mogącemu wyratować z sytuacji bez wyjścia. (Hiskiasz również ze swojej strony podjął pewne przygotowania, budując umocnienia i słynny tunel transportujący wodę do Jeruzalemu, ale mimo wszystko uciekał się do Pana Boga.)

Hiskiasz w świątyni – drzeworyt Rudolfa Schafera w ilustrowanej Biblii niemieckiej z 1929 r.

Na odpowiedź nie trzeba było długo czekać. Prorok Izajasz przynosi pocieszające poselstwo (2 Król. 19:32-33):

Tak mówi Pan o królu asyryjskim: Nie wkroczy on do tego miasta, ani nie wypuści na nie strzały, ani nie wystąpi przeciwko niemu z tarczą, ani nie usypie przeciwko niemu szańca. Drogą, którą przyszedł, powróci, a do miasta tego nie wkroczy.

Następna noc przyniosła cudowne wybawienie: anioł Pański spowodował śmierć stu osiemdziesięciu pięciu tysięcy żołnierzy w obozie asyryjskim. Sennacheryb przestał zagrażać Jeruzalemowi i opuścił Judę.

Takie informacje przekazuje nam biblijny kronikarz. By dokończyć historię asyryjskiego władcy mówi jeszcze w następnych wersetach, że Sennacheryb wrócił do Niniwy, gdzie poniósł śmierć z ręki własnych synów.

W drugiej części naszych rozważań dowiemy się, jakie informacje na temat tych wydarzeń podają inne źródła i skąd wziął się tytuł „Jak ptak w klatce”.