Na jerozolimskiej Górze Oliwnej, w miejscu, które uważa się za Getsemane z Nowego Testamentu, odkryto niedawno mykwę z czasów Drugiej Świątyni; została określona jako pierwszy dowód łączący to miejsce pielgrzymek z okresem, w którym żył Jezus.
Według wszystkich czterech Ewangelii to właśnie w Getsemane – którego nazwa po hebrajsku oznacza tłocznię oliwy – Jezus spędził noc po ostatniej wieczerzy i został aresztowany przez strażników świątynnych Sanhedrynu.
„Po raz pierwszy mamy archeologiczne dowody na to, że coś tu istniało w okresie Drugiej Świątyni, za dni Jezusa” – powiedział w poniedziałek (21 grudnia) Amit Re’em, szef jerozolimskiego okręgu Urzędu ds. Starożytności.
Znalezisko wskazuje na możliwość istnienia w tym miejscu tłoczni oliwy, co wydaje się zgodne z nowotestamentową nazwą miejsca, w którym Jezus spędził ostatnią noc przed ukrzyżowaniem.
Mykwy z czasów Drugiej Świątyni nie są dla archeologów niczym szczególnie niezwykłym: istnieją dziesiątki, jeśli nie setki, podobnych struktur rozsianych po Ziemi Izraela. Niemniej jednak ta mykwa to pierwszy fizyczny dowód archeologiczny łączący tradycyjne miejsce Getsemane, dokąd od wieków pielgrzymują chrześcijanie, z erą Nowego Testamentu.
„To nie samą mykwą jesteśmy tak podekscytowani, ale raczej jej interpretacją, znaczeniem – ponieważ pomimo kilku wykopalisk w tym miejscu i pomimo kilku znalezisk – z epoki bizantyjskiej i krzyżowców, a także innych – nie ma ani jednego dowodu z czasów Jezusa. Nic! Jako archeologowi przychodzą mi w związku z tym do głowy pytania: czy istnieją dowody na historię Nowego Testamentu, czy może wydarzyła się ona gdzie indziej?” – powiedział Amit Re'em.
W czasach, w których Jezus chodził po Jerozolimie, Getsemane było polem poza murami miasta, pełnym drzew oliwnych.
Zdaniem Amita Re'ema, na środku pola prawdopodobnie znajdowała się tłocznia do produkcji oliwy, chociaż nie znaleziono żadnych śladów czegoś takiego. Archeolog powiedział, że odkrycie mykwy poza murami Jerozolimy – czyli nie w osadzie mieszkalnej – wskazuje na potrzebę rytualnej czystości w kontekście rolniczym.
Większość łaźni rytualnych z tego okresu została odkopana w domach zamożnych osób, w miejscach użytku publicznego, w pobliżu cmentarzy lub na obszarach rolniczych, gdzie używano ich do rytualnego oczyszczania osób zaangażowanych w produkcję wina i oliwy z oliwek.
„Zgodnie z żydowskim prawem, kiedy ktoś wytwarza wino lub oliwę z oliwek, musi zostać oczyszczony” – powiedział Amit Re’em. „Jest więc duże prawdopodobieństwo, że za czasów Jezusa w tym miejscu była tłocznia”.
Przy datowaniu mykwy na erę Drugiej Świątyni archeolodzy posłużyli się kontekstem stratygraficznym i porównaniami typologicznymi. Następnym krokiem w procesie badania mykwy będzie pobranie próbek gipsu i wysłanie ich do mikroarcheologów, którzy będą poszukiwać między innymi maleńkich ziaren pyłku oliwek. Jeśli takowe zostaną odkryte, związek z produkcją oliwy z oliwek w tej okolicy stanie się pewniejszy.
Budowa tunelu, podczas której odkryto mykwę z czasów Drugiej Świątyni (źródło: The Times of Israel)
Mykwa odsłonięta przy budowie tunelu (źródło: The Times of Israel)
Amit Re’em przy nowoodkrytej mykwie (źródło: The Times of Israel)
Na podstawie:
The Times of Israel - Ancient ritual bath may mark first New Testament-era find at Jesus’ Gethsemane