SENSACYJNE ODKRYCIE PRZY MURZE ZACHODNIM

opracowanie: Kasia Śmiałkowska
publikacja: 20 październik 2017

Dr Joe Uziel, dyrektor wykopalisk (Urząd ds. Zabytków)

Za plecami mam Mur Zachodni. Podczas wykopalisk pod Łukiem Wilsona odsłoniliśmy osiem warstw jednego z najważniejszych murów w historii Jerozolimy: kamienie, które przez 1700 lat nie oglądały światła dziennego.

Rabin Schmuel Rabinowitch, rabin Muru Zachodniego i Świętych miejsc Jerozolimy:
Naród żydowski zawsze trwał przy świętych kamieniach i dzięki HaSzem mamy obecnie przywilej, do którego wiele poprzednich pokoleń nie miało dostępu: odkrywamy więcej świętych kamieni Muru Zachodniego: kamieni, ku którym wznosimy oczy podczas modlitwy.

Tchillah Liebermann, archeolog (Urząd ds. Zabytków, Łuk Wilsona):
Uważam, że uczestnictwo w wykopaliskach w tym miejscu to wielki przywilej. Podczas ich trwania odkrywaliśmy kolejne etapy historii Jerozolimy – to ekscytująca praca.

Dr Joe Uziel:
Znajdujemy się w tej chwili pod Łukiem Wilsona, dużym łukiem, który podtrzymywał most łączący miasto leżące po stronie zachodniej ze świątynią położoną na wschodzie. Jedno z najważniejszych pytań dotyczy czasu zbudowania tego łuku, który widzimy nad moją głową – nie mamy jeszcze dobrej odpowiedzi popartej wykopaliskami.
Mamy jednak coś, czego zupełnie się nie spodziewaliśmy.

Tchillah Liebermann:
Ze źródeł historycznych wiemy, że w Jerozolimie istniał teatr. Od stu pięćdziesięciu lat naukowcy i archeolodzy starali się go znaleźć, ale bez skutku.

Dr Avi Solomon, archeolog (Urząd ds. Zabytków, Łuk Wilsona):
Charles Warren był pierwszym archeologiem, który odkrył system tuneli przy Murze Zachodnim. Wykopał jeden szyb u podstawy Muru, a drugi w tym miejscu, gdzie teraz siedzę. Widać tutaj gzyms, który Warren z jakiejś przyczyny 150 lat temu przegapił.

Dr Joe Uziel:
Podczas wykopalisk natknęliśmy się na niespodziankę na samym środku badanego terenu: strukturę przypominającą teatr, pierwszą budowlę tego rodzaju znalezioną kiedykolwiek w Jerozolimie.

Tchillah Liebermann:
W roku 70 świątynia została zburzona, a miasto zmieniło się z żydowskiego w rzymskie. Częścią tej zmiany było powstanie budynków związanych z rozrywką i wypoczynkiem, jakich można się spodziewać w każdym rzymskim mieście.

Dr Joe Uziel:
Wiemy, że budynki teatru lub przypominające teatr wspomniane są w źródłach historycznych, na przykład u Flawiusza. Nie wiem, czy to akurat jest ta struktura, o której piszą te dzieła, ale to, co znaleźliśmy, jest ważne, bo potwierdza, że miasto Jerozolima, znane wówczas jako Aelia Capitolina, spełniało podstawowe rzymskie funkcje, takie jak posiadanie teatru.

Tchillah Liebermann:
Jest tutaj kilka elementów, które podpowiadają nam, że budynek ten nie został nigdy skończony. Niektóre schody nie są do końca wyciosane; na ścianie widzimy, że jedna część kamienia została wykończona, a po drugiej stronie jest tylko linia wskazująca, gdzie należałoby ciąć dalej.

Dr Joe Uziel:
Możliwe, że budynek nie został sfinalizowany z powodu powstania Bar Kochby. Zaczęto budować teatr, wybuchło powstanie, teatr pozostał niedokończony i teraz dopiero do niego wróciliśmy.

Israel Hasson, dyrektor generalny, Urząd ds. Zabytków:
Wykopaliska przy Łuku Wilsona są niebywale ważne i mam nadzieję, że pomogą nam w sposób bardziej ogólny, abyśmy mogli zobaczyć starożytną Jerozolimę w pełni jej blasku.

Dr Joe Uziel:
Mieliśmy możliwość pracy z grupami młodzieży, które przybyły pracować przy wykopaliskach jako ochotnicy. Urząd ds. Zabytków czyni spore starania, by nie tylko odkopać przeszłość Jerozolimy, ale także mieć pewność, że przekażemy to przyszłym pokoleniom. Grupy te oczywiście są mocno podekscytowane strukturami, które odsłaniają, a szczególnie Murem Zachodnim – symbolem dla każdej osoby, która tu pracowała.

Artykuł źródłowy:

© | ePatmos.pl