Ogólne spostrzeżenia związane z proroctwami

Głównym celem wydawania proroctw jest zbliżenie słuchaczy, czytelników, do Boga. Pokuta, naprawienie, przeprowadzenie procesu przemiany. Informacje przekazywane w proroctwach mają służyć temu właśnie celowi, a nie zaspokojeniu ciekawości.

O tym, że taki jest główny cel – przekonuje nas najczęstsza forma literacka proroctw. Gdyby miały być przepisem na przyszłość, przypominałyby listę, na której widniałyby wydarzenia ustawione chronologicznie. Tak jednak nie jest. Proroctwa z trudnością poddają się analizie czasowej. Po drugie – są napisane w sposób niejasny, zaskakują połączeniem elementów, przeplataniem liryki z epiką, łączeniem różnych warstw znaczeniowych.

W ten sposób tekst proroctw jest otwarty na różne interpretacje. A to wskazuje, że nie jedna jedyna interpretacja jest najważniejsza, ale chodzi o efekt, jaki ma być osiągnięty u odbiorcy. Tym efektem ma być odnowa moralna. Do tego efektu mogą prowadzić różne drogi, człowiek sam ma wpływ na to, jaka droga jemu przypadnie. Jest możliwe odwrócenie, zatrzymanie proroctwa, jeśli człowiek sam przyspieszy proces zbliżenia do Boga. Przykładem jest proroctwo Jonasza o Niniwie.

Moralność w proroctwach nierzadko jest bagatelizowana, jako prosta i oczywista. To ciekawe, że „twardym pokarmem” może się wydawać intelektualne badanie proroctw, zaś „mlekiem” – zastosowanie ich w praktyce. Tymczasem jest zupełnie odwrotnie.